اسپر انتو؛ رویای هم‌زبانی در روزنامه آرمان امروز

 مطلب زیر در شماره‌ی امروز (۱۱/۵/۱۳۹۴) روزنامه‌ی «آرمان امروز» منتشر شده است: http://armandaily.ir/?NPN_Id=950&pageno=5

چنانچه نظری در مورد آن دارید می توانید به آدرس زیر ارسال کنید:

armanpaper@gmail.com

اسپر انتو؛ رویای هم‌زبانی

آرمان- سندوس محمدی: تا حالا اسم اسپرانتو به گوشتان خورده است؟ اسپرانتو نام یک زبان بین‌المللی است که تلفیقی از همه زبان‌هاست. ساختار ساده و علمی این زبان باعث گرایش افراد زیادی در دنیا به آن شده است. اما اسپرانتو در کشور ما لغت غریبی است که کمتر کسی از آن آگاهی دارد.

زبان بین‌المللی اسپرانتو در سال ۱۸۸۷ از سوی دکتر لودویک لازاروس زامنهوف لهستانی ساخته شد. اسپرانتو به علت ساختار علمی و آسان خود مورد توجه متفکران و دانشمندان با ملیت‌های گوناگون قرار گرفته است و به خاطر ویژگی‌های منحصر به‌فرد آن، سازمان علمی فرهنگی یونسکو در سال ۱۹۵۴ به اتفاق آرا آن را به عنوان زبان بین‌المللی بی‌طرف به رسمیت شناخت و آموزش اسپرانتو را به تمامی کشوهای عضو خود توصیه کرد. زبان اسپرانتو را به‌راحتی می‌توان در اینترنت یاد گرفت. در یکی از سایت‌هایی که این زبان را آموزش می‌دهد ذکر شده است: «این سایت یک سایت چندزبانه
است که با هدف اطلاع‌رسانی به کاربران اینترنت درباره‌ زبان بین‌المللی اسپرانتو و کمک به آنها برای فراگیری آسان و رایگان این زبان راه‌اندازی شده است. اسپرانتو، زبان بسیار مناسبی برای ارتباطات آسان است.» سایت‌ها و وبلاگ‌های مختلفی در اینترنت اقدام به آموزش این زبان کرده‌اند.زبان اسپرانتو یک زبان کامل است

سرنماینده سازمان جهانی اسپرانتو در ایران نبود منابع مالی را عامل اصلی در ناشناخته ماندن این زبان می‌داند. احمدرضا ممدوحی در گفت‌وگو با «آرمان» می‌افزاید: در ایران این زبان تریبونی ندارد در صورتی که در کشورهای دیگر بسیار پیشرفت کرده است. او دلیل موفقیت این زبان را در کامل بودن چهار جزء اصلی آن یعنی خواندن، نوشتن، واژگان و دستور زبان می‌داند و تصریح می‌کند: هر فردی که الفبای این زبان را یاد بگیرد از نظر دیکته و تلفظ مشکلی نخواهد داشت. واژگان این زبان ۱۰۰ درصد چسپانی هستند و این خاصیت باعث می‌شود با حفظ کردن تعداد معدودی کلمه بتوان
کلمات بیشتری تولید کرد. گرامر بیشتر زبان‌های دنیا بیش از ۱۵۰۰ قاعده با تعداد زیادی استثناست، در حالی که اسپرانتو در گرامر ۱۶ قاعده بی‌استثنا دارد. ممدوحی دلایل سیاسی را عامل اصلی همه گیر نشدن این زبان می‌داند و می‌گوید: کشورهای آمریکا و انگلیس به دلیل اینکه نمی‌خواهند موقعیت خود را از دست بدهند از همه گیر شدن این زبان جلوگیری می‌کنند.

ایرانی‌ها چه نظری در مورد اسپرانتو دارند؟
برای اینکه بدانیم نظر ایرانی‌ها در مورد اسپرانتو چیست با تعدادی از مردم هم صحبت می‌شویم. علی ۳۴ ساله به زبان انگلیسی مسلط است و چند سالی را خارج از کشور زندگی کرده است، او به «آرمان» می‌گوید: در مورد زبان اسپرانتو و اینکه یک زبان بین‌المللی است حرف‌هایی شنیده‌ام ولی یادگیری زبان فرانسه برای من در اولویت است. با این حال، اگر در کشور ما امکانات یادگیری این زبان وجود داشته باشد به یادگیری آن علاقه‌مند هستم. سارا ۲۷ ساله با زبان اسپرانتو آشنایی ندارد و با یادگیری این زبان هم مخالف است. او به «آرمان» می‌گوید: من با یادگیری زبانی موافق
هستم که در مورد آن اتفاق‌نظر وجود داشته باشد و این اتفاق نظر در مورد زبان انگلیسی به وجود آمده است. به نظر من احتیاج به ابداع یک زبان بین‌المللی نیست، زیرا به مرور زمان همه رسم‌الخط‌ها به هم نزدیک خواهند شد. مازیار ۲۶ ساله از ناآشنابودن زبان اسپرانتو سخن می‌گوید و بعد وقتی از او در مورد علاقه‌اش به یادگیری این زبان می‌پرسیم، می‌گوید: نه، علاقه‌ای به یادگیری این زبان ندارم و ترجیح می‌دهم که به‌جای اسپرانتو، زبان انگلیسی یاد بگیرم زیرا به نظر من زبانی که می‌خواهیم برای یادگیری آن وقت بگذاریم باید دارای اصالت باشد.

مخالفان و موافقان اسپرانتو
ناهید ۲۵ ساله با زبان اسپرانتو آشنایی دارد و این زبان را یک زبان مصنوعی و ساختگی می‌داند و به «آرمان» می‌گوید: هدف سازنده این زبان ایجاد اتحاد و صلح بوده است. من از مخالفان این نوع زبان‌ها هستم و دلیل همه‌گیر نبودن آنها را مصنوعی بودنشان می‌دانم. این مصنوعی بودن هم از این ناشی می‌شود که پشت آن اندیشه، دیدگاه و فرهنگی وجود ندارد و تنها چیزی که پشت این زبان وجود دارد سیاست است. قبل از هر چیزی ما باید این سؤال را از خود بپرسیم که اصلا چرا باید دنیا یک زبان واحد داشته باشد؟ او ادامه می‌دهد: زبان مانند لباس نیست که همه یک مدل و یونیفورم
بپوشند. زبان قضیه‌اش فرق می‌کند، زیرا به خاستگاه فرهنگی انسان برمی‌گردد. اما فاطمه ۲۹ ساله از زبان اسپرانتو استقبال می‌کند و یادگیری این زبان را دوست دارد. او به «آرمان» می‌گوید: به نظر من زبانی که تلفیقی از همه زبان‌ها باشد و یادگیری آن آسان باشد جالب است. صحبت کردن به یک زبان مشترک در دنیا خیلی اتفاق خوبی است. باید در حین اینکه زبان محلی خودمان را داریم بتوانیم به یک زبان جهانی هم سخن بگوییم .او ادامه می‌دهد: به نظر من باید یادگیری این زبان هم در کشور ما و هم در کشورهای دیگر جهان رواج پیدا کند تا همه افراد در دنیا بتوانند با یک
زبان مشترک با هم صحبت کنند.

اسپرانتو، ساده‌ترین زبان است
یک زبانشناس در مورد زبان اسپرانتو به «آرمان» می‌گوید: اسپرانتو قرار نبوده و نیست که جای زبان مادریِ کسی را بگیرد. فقط هدف از اختراعش این بوده که هر کسی، در کنار زبان مادری خود، زبان اسپرانتو را بیاموزد تا بتواند با غیرهم‌زبانان ارتباط برقرار کند. هومن عباسپور می‌افزاید: اسپرانتو زبان ساده‌ ای نیست، ولی ساده‌‌ترین زبان است و آموختن آن، در مقایسه با آموختن زبان‌های دیگر، وقت بسیار کمتری می‌برد و آموختن‌اش صرفه اقتصادی و زمانی دارد. او ادامه می‌دهد: اسپرانتو، انسان را در آموختن زبان‌های دیگر هم یاری می‌کند؛ بدین شکل که چون
اسپرانتو زبانی کاملا منطقی است و کسی که آن را فرابگیرد می‌تواند به شیوه‌ای منطقی زبان‌های دیگر را درک کند، بیاموزد و نقد کند. او تصریح می‌کند: آنچه در سی سال اخیر سبب شد که اسپرانتو، غیر از کشورهای اروپایی‌زبان، در ایران و کشورهای جهان سوم گسترش یابد، علاوه بر برقراری ارتباط با اسپرانتودانان جهان و اندیشه استفاده از آن در حکم زبانی میانجی برای ارتباطات علمی بوده است، بدین صورت که اگر در هر رشته‌ای چند کتاب مرجع به زبان اسپرانتو نوشته یا ترجمه شود، هر دانشجویی در آن رشته، با صرف سه یا حداکثر شش‌ماه آموختن اسپرانتو، می‌تواند
از آن کتاب استفاده کند، در حالی که برای استفاده از کتاب‌های علمی به زبان‌های رایج امروز،لازم است برای آموختن آن زبان، مثلا انگلیسی، چندبرابر بیش از این وقت صرف کند. عباسپور می‌گوید: آنچه مانعی جدی در راه گسترش اسپرانتو است واقعیتی انسانی است. هر کسی وقتی می‌بیند که با دانستن مقدمات زبان انگلیسی می‌تواند انبوهی از اطلاعات را در اینترنت به‌دست بیاورد، بعید می‌نماید ‌که به زبان دوم (میانجی) دیگری احساس نیاز کند و مانع دیگرش وقت محدود انسان‌هاست که خیلی طبیعی وقتی می‌بینند که عمرشان آنقدر نیست که بخواهند ده‌ها سال چشم‌انتظار
جهانی‌شدنِ اسپرانتو بمانند، همان زبان انگلیسی را بیاموزند که بسیار سخت‌تر از اسپرانتو است، ولی نتیجه‌ای بسیار سریع‌تر دارد و ترجیح می‌دهند با همان انگلیسی دست ‌و پا شکسته با جهان امروز ارتباط برقرار کنند.